ใน พ.ศ.1950 สมเด็จพระราเมศวรแห่งกรุงศรีอยุธยาตีล้านนาไทยได้ได้กวาดต้อนผู้คนมาไว้ที่เมืองนครศรีธรรมราช ชาวล้านนาไทยจึงนำเอาแบบอย่างการ สร้างกำแพงเมืองมาจากเมืองเชียงใหม่ มาซ่อมกำแพงเมืองนครศรีธรรมราช โดยทำเป็น กำแพงแบบปักเสาพูนดิน ในราว พ.ศ. 2100 เมื่อชาวโปรตุเกสนำวิธีการสร้างแบบก่ออิฐ และตั้งฐานปืนใหญ่เข้ามากำแพง เมืองนครศรีธรรมราช ได้ถูดดัดแปลงเป็นกำแพงก่ออิฐขึ้นเพื่อให้เป็นป้อมปราการที่แข็งแรง
ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช นายช่างวิศวกรและสถาปนิก ของฝรั่งเศสเข้ามาเมืองไทย จึงมีการสร้าง กำแพงเมืองตามแบบ ชาโต (Chateau) กำแพงเมืองนครศรีธรรมราชที่ เห็นอยู่ในปัจจุบัน จึงเป็นกำแพงเมืองที่สร้าง ขึ้นสมัยพระนารายณ์มหาราชในสมัย พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยซึ่งตรง กับสมัยที่พระยานครศรีธรรมราช(พัฒน์) ครองเมืองนครศรีธรรมราช ได้มี การซ่อมกำแพงอีกครั้ง
เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) ครั้งเป็นพระยาสุขุมนัยวินิต ข้าหลวง สมุหเทศาภิบาล สำเร็จราชการมณฑลนครศรีธรรมราช สั่งให้รื้อกำแพง เมืองซึ่งชำรุดแต่ยังคงเห็นรูปทรงและใบ เสมาชัดเจน เอาอิฐ มาทำถนนที่เลียบริมกำแพงด้านในทุกด้าน
ปัจจุบันกรมศิลปากรได้ทำการซ่อมกำแพงด้านทิศเหนือเพียงบางส่วน ใบเสมาและแนวป้อมจึงยังคงปรากฏให้เห็น ส่วนด้านอื่นๆ นั้น พังทลายเห็นเพียงซากอิฐหรือดินเท่านั้นกำแพงเมืองนครศรีธรรมราช เป็นเครื่องแสดงถึงความเก่าแก่ ควนแข็งแกร่ง ความ เจริญรุ่งเรือง และประวัติศาสตร์อันยาวนาน
กำแพงเมืองนครศรีธรรมราช มีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีอาณาเขตดังนี้
1.ด้านทิศเหนือ กว้าง 11 เส้น 10 วา ปัจจุบันแนวซากกำแพงด้านนี้ ทิศตะวันออก จากวัดมุมป้อม ทิศตะวันตกจดมุม ของเรือน จำกลางนครศรีธรรมราช มีคลองหน้าเมืองเป็นคูเมือง
2.ด้านทิศใต้ กว้าง 11 เส้น 10 วาปัจจุบันแนวซากกำแพงเมืองด้าน นี้ ทิศตะวัน ออกจากโรงเรียอนุบาลโสภณวิทยา โรงเรียนเทคนิคพานิชยการโสภณ ทิศ ตะวันตกจดหัวท่า มีคลองป่าเหล้าเป็นคูเมือง
3. ทิศตะวันออก จากโรงเรียอนุบาลโสภณวิทยา โรงเรียนเทคนิคพานิชยการโสภณ ทิศตะวันตกจดหัวท่า มีคลองป่าเหล้าเป็นคูเมือง
4.ด้านทิศตะวันออก ยาว 55 เส้น 5 วา ปัจจุบันแนวซากกำแพงเมืองด้านนี้ ทิศเหนือ จากวัดมุมป้อม ทิศใต้จดโรงเรียนอนุบาลโสภณวิทยา โรงเรียนเทคนิคพานิชยการโสภณ คูเมืองด้านนี้ตื้นเขินเป็นส่วนใหญ่ประชาชนได้สร้างบ้านเรือนอยู่อาศัย
5.ด้านทิศตะวันตก ยาว 55 ส้น 5 วา ปัจจุบันแนวซากกำแพงเมืองด้านนี้ ทิศเหนือจากมุมเรือนจำกลางนครศรีธรรมราช ทิศใต้จดหัวท่า มีคลองจากหัวท่า มาตามแนวกำแพงมาเลี้ยวขาวที่มุมเรือนจำเป็นคลองหน้าเมือง เป็นคูเมือง
